Witamina E jest silnym przeciwutleniaczem, który działa jak prawdziwy anioł stróż naszych komórek. Odgrywa kluczową rolę w walce z wolnymi rodnikami – niestabilnymi cząsteczkami, które mogą uszkadzać nasze komórki i są powiązane z wieloma problemami zdrowotnymi. Jako witamina rozpuszczalna w tłuszczach, witamina E chroni błony komórkowe, przyczyniając się tym samym do utrzymania struktury komórek. Ale co dokładnie kryje się za tą witaminą i dlaczego jest tak ważna dla naszego zdrowia? BIOGENA wyjaśnia różnorodne korzyści dla naszego organizmu, różne źródła witaminy E oraz optymalne dawki jej spożycia.
Witamina E to grupa związków rozpuszczalnych w tłuszczach, które działają w organizmie jako silne przeciwutleniacze. Związki te składają się głównie z tokoferoli i tokotrienoli, przy czym alfa-tokoferol jest formą najbardziej aktywną biologicznie i najczęściej występującą.
W sumie istnieje osiem form witaminy E:
Witamina E znajduje się w wielu produktach spożywczych, zwłaszcza w olejach roślinnych, orzechach, nasionach i zielonych warzywach liściastych. Oto kilka najlepszych naturalnych źródeł witaminy E:
Żywność |
Przykłady |
|
Oleje roślinne |
Olej z kiełków pszenicy Olej słonecznikowy Oliwa z oliwek
|
|
Orzechy i nasiona |
Migdały Orzechy laskowe Nasiona słonecznika
|
|
Warzywa |
Zielone warzywa liściaste, takie jak szpinak i boćwina Ciecierzyca Bataty Papryka |
|
Owoce |
Awokado Kiwi |
|
Ryby |
Łosoś Pstrąg |
|
Produkty pełnoziarniste |
Pełnoziarnisty chleb Płatki owsiane |
W przypadkach, gdy dieta nie dostarcza wystarczającej ilości witaminy E, suplementy diety mogą stanowić cenne wsparcie.
Przeciwutleniacze, takie jak witamina E, odgrywają kluczową rolę w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym. Stres ten powstaje w wyniku działania wolnych rodników, niestabilnych cząsteczek powstających w wyniku normalnych procesów metabolicznych oraz pod wpływem czynników środowiskowych, takich jak promieniowanie UV, zanieczyszczenie środowiska i palenie tytoniu. Wolne rodniki mogą uszkadzać błony komórkowe, białka i DNA, co może przyczyniać się do przedwczesnego starzenia się komórek i sprzyjać rozwojowi różnych chorób. Dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym witamina E pomaga neutralizować wolne rodniki, a tym samym chronić struktury komórkowe.
Ponadto wspomaga układ odpornościowy, poprawiając działanie komórek odpornościowych. Pomaga to wzmocnić odporność organizmu na infekcje i zmniejszyć stany zapalne.
Witamina E wspomaga również zdrowie oczu, chroniąc je przed uszkodzeniami oksydacyjnymi, które mogą prowadzić do chorób związanych z wiekiem, takich jak zwyrodnienie plamki żółtej. Przyczynia się do utrzymania zdrowia siatkówki i ochrony wzroku.
Dzięki swoim właściwościom przeciwutleniającym witamina E przyczynia się do zdrowia układu sercowo-naczyniowego. Pomaga zapobiegać utlenianiu cholesterolu LDL, co z kolei może zmniejszać ryzyko miażdżycy i chorób serca.
Witamina E pomaga również w regulacji gospodarki hormonalnej, a tym samym może łagodzić objawy PMS (zespołu napięcia przedmiesiączkowego). Może przyczyniać się do stabilizacji cyklu miesiączkowego i łagodzenia uderzeń gorąca w okresie menopauzy.
Witamina E przyczynia się również do zapobiegania powstawaniu zakrzepów krwi poprzez zmniejszenie agregacji płytek krwi. Poprawia to krążenie krwi i może zmniejszyć ryzyko zakrzepicy i udaru mózgu.
Witamina E odgrywa również rolę w regulacji ekspresji genów i komunikacji komórkowej. Wpływa na aktywność niektórych enzymów i przyczynia się do utrzymania integralności komórek.
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę E różni się w zależności od wieku, płci i warunków życia. Niemieckie Towarzystwo Żywieniowe (DGE) podaje następujące zalecenia dotyczące dziennego spożycia witaminy E:
Niedobór witaminy E występuje raczej rzadko, ponieważ witamina ta jest zazwyczaj dostarczana w wystarczających ilościach wraz z pożywieniem. Ponadto jest ona magazynowana w tkance tłuszczowej i nie jest po prostu wydalana.
W przypadku rzeczywistego niedoboru witaminy E może dojść do wielu problemów zdrowotnych, w tym zaburzeń neurologicznych, takich jak neuropatia i ataksja, osłabienie mięśni i osłabienie układu odpornościowego.
Zagrożone są osoby z chorobami, które utrudniają wchłanianie tłuszczów – między innymi przewlekłe zaburzenia czynności trzustki, zespół krótkiego jelita, nietolerancja glutenu i choroby jelit.
Chociaż witamina E jest niezbędnym składnikiem odżywczym, jej nadmierne spożycie w postaci suplementów diety może prowadzić do problemów zdrowotnych. Ponieważ witamina E jest rozpuszczalna w tłuszczach, jest magazynowana w organizmie i nie jest tak łatwo wydalana jak witaminy rozpuszczalne w wodzie. Dopuszczalne dzienne spożycie (UL) witaminy E, ustalone przez Niemieckie Towarzystwo Żywieniowe (DGE) i inne organizacje zajmujące się zdrowiem, wynosi dla osób dorosłych 300 mg dziennie. Limit ten jest znacznie wyższy od zalecanego dziennego zapotrzebowania i odnosi się do całkowitego spożycia z pożywienia i suplementów diety.
Witamina E odgrywa ważną rolę podczas ciąży oraz u kobiet planujących ciążę.
Witamina ta przyczynia się do zdrowia błon komórkowych, układu odpornościowego oraz zwalczania stresu oksydacyjnego, co jest szczególnie ważne podczas ciąży, ponieważ organizm jest narażony na zwiększone obciążenia.
Dla kobiet planujących ciążę ważne jest również odpowiednie spożycie witaminy E, ponieważ może ona wspierać zdrowie komórek jajowych i zdolności rozrodcze. Przeciwutleniacze, takie jak witamina E, pomagają chronić komórki przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki, co ma kluczowe znaczenie dla utrzymania dobrej płodności.
Suplementacja witaminy E może być szczególnie wskazana, gdy jej dzienne spożycie w diecie jest niewystarczające, na przykład w przypadku niektórych schorzeń lub szczególnych potrzeb, takich jak ciąża. Przemyślane kombinacje mikroskładników odżywczych, opracowane z myślą o okresie planowania ciąży, ciąży i karmienia piersią, zawierają zalecaną ilość witaminy E. W innych wskazaniach można rozważyć stosowanie witaminy E – w postaci D-alfa-tokoferolu lub w naturalnej postaci jako spektrum wszystkich 8 form witaminy E – w wyższych dawkach.
Tokoferole to grupa związków rozpuszczalnych w tłuszczach, które pełnią funkcję form witaminy E. Działają jako silne przeciwutleniacze, chroniąc komórki przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki. Istnieją cztery główne rodzaje tokoferoli: alfa-, beta-, gamma- i delta-tokoferol, przy czym alfa-tokoferol jest formą najbardziej aktywną biologicznie i najczęściej występującą.
Witamina E jest silnym przeciwutleniaczem, który chroni komórki przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki. Wspomaga zdrowie skóry, wzmacnia układ odpornościowy, chroni oczy, przyczynia się do zdrowia układu sercowo-naczyniowego i odgrywa rolę w regulacji gospodarki hormonalnej. Ponadto pomaga stabilizować błony komórkowe i wspiera ogólne funkcjonowanie komórek.
Witaminę E powinno się przyjmować, gdy jej spożycie w diecie jest niewystarczające, na przykład w przypadku niektórych niedoborów, zwiększonego zapotrzebowania lub chorób utrudniających wchłanianie tłuszczów. Najlepiej przyjmować preparaty witaminy E podczas posiłków, ponieważ jest ona rozpuszczalna w tłuszczach i w połączeniu z tłuszczami spożywczymi jest lepiej wchłaniana.
Zalecane dzienne zapotrzebowanie na witaminę E różni się w zależności od wieku i płci. Zalecenia dla osób dorosłych:
Literatura uzupełniająca:
Jiang, Q. 2014. Natural forms of vitamin E: metabolism, antioxidant and anti-inflammatory activities and their role in disease prevention and therapy. Free Radic Biol Med. 72:76–90.
Peh, H. Y. et al. 2016. Vitamin E therapy beyond cancer: Tocopherol versus tocotrienol. Pharmacol Ther. 162:152–69.
Wallert, M. et al. 2019. Gastrointestinal tract – central role for vitamin E deficiency. PHARMAKON. 7(2):118–24.
Shen, L., Ji, H.-F. 2012. Vitamin E: supplement versus diet in neurodegenerative diseases. Trends Mol Med. 18(8):443–5.
Maruyama, K., Iso, H. 2014. Chapter 21: Overview of the Role of Antioxidant Vitamins as Protection Against Cardiovascular Disease: Implications for Aging. In: Aging – Oxidative Stress and Dietary Antioxidants. Academic Press. p. 213–24.
Loffredo, L. et al. 2015. Supplementation with vitamin E alone is associated with reduced myocardial infarction: a meta-analysis. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 25(4):354–63.
Preedy, V. R. (Hrsg.) 2014. Cancer: Oxidative Stress and Dietary Antioxidants. Academic Press.
Pekmezci, D. 2011. Vitamin E and Immunity. Vitam Horm. 86:179–215.
Lewis, E. D. et al 2019. Regulatory role of vitamin E in the immune system and inflammation. IUBMB Life. 71(4):487–94.
Hajizadeh, K. et al. 2019. Effect of vitamin E on severity and duration of cyclic mastalgia: A systematic review and meta-analysis. Complement Ther Med. 44:1–8.
