Silny układ odpornościowy to podstawa dobrego samopoczucia – a witamina D odgrywa w tym kluczową rolę. Dlaczego Twój organizm potrzebuje tego składnika odżywczego, jak go wytwarza i na co warto zwrócić uwagę, dowiesz się w tym artykule.
Opis układu odpornościowego i rola witaminy D w jego funkcjonowaniu
Patogeny, substancje szkodliwe lub negatywne zmiany komórkowe – twój układ odpornościowy codziennie musi zmagać się z wieloma wyzwaniami. Nie tylko z wpływami środowiska, ale także ze szkodliwymi dla zdrowia zmianami zachodzącymi w twoim organizmie. I chce jak najszybciej coś z tym zrobić. W tym celu różne narządy, rodzaje komórek i białka ściśle ze sobą współpracują.
Jeśli twój układ odpornościowy działa bez zarzutu, nie zauważasz tej intensywnej aktywności. Jeśli jednak twój układ odpornościowy jest osłabiony lub napotyka szczególnie agresywnych przeciwników, chorujesz.
Twój układ odpornościowy jest aktywowany przez szereg obcych dla organizmu substancji, tzw. antygenów. Wywołują one szereg procesów komórkowych. Gdy organizm po raz pierwszy styka się z patogenem, zapisuje informacje o tym przeciwniku, aby móc szybciej zareagować, gdy spotka go ponownie. Istnieje zatem zarówno wrodzony układ odpornościowy, który jest obecny już od urodzenia, jak i nabyty. Ten ostatni rozwija się w ciągu całego życia.
Kluczową rolę odgrywa tu witamina D. Wspomaga ona zarówno wrodzony, jak i nabyty układ odpornościowy, wspierając komórki odpornościowe, które mogą zabijać patogeny, hamować stany zapalne i zwalczać infekcje. Pomaga nie tylko w nagłych przypadkach, ale także zapobiegawczo.
Czego potrzebuje organizm, aby wytworzyć witaminę D
W jaki sposób organizm pozyskuje witaminę D? Najpierw dobra wiadomość: organizm jest w stanie samodzielnie wytworzyć tę ważną substancję za pomocą promieniowania ultrafioletowego poprzez skórę. Opalanie się jest więc bardzo korzystne. Jest jednak pewien haczyk: pobór witaminy D wyłącznie poprzez słońce nie jest wystarczający dla większości ludzi. Potwierdza to również „Good Health Study” przeprowadzone przez BIOGENA. Powód: nasz współczesny styl życia, w którym spędzamy mało czasu na świeżym powietrzu.
Oczekiwanie, że organizm otrzyma wystarczającą ilość witaminy D dzięki słońcu, jest więc w większości przypadków nieprawidłowe. Ponadto tę ważną substancję można przyjmować również wraz z pożywieniem. Jednak również w tej kwestii eksperci są zgodni: dokładne pokrycie zapotrzebowania wyłącznie poprzez zwykłą dietę jest po prostu niemożliwe. Jedyną opcją skutecznego i wystarczającego zaopatrzenia organizmu w witaminę D jest zatem celowe stosowanie suplementów diety.
Zimowa posucha: dlaczego witamina D jest często deficytowa w zimie
Kiedy dni stają się krótsze, a słońce rzadziej pojawia się na niebie, ważny dla zdrowia czynnik, jakim jest witamina D, często schodzi na dalszy plan. Szczególnie w ciemnej porze roku – mniej więcej od połowy października do połowy marca – promieniowanie słoneczne jest u nas zbyt słabe, aby pobudzić organizm do znaczącej produkcji tej witaminy. Nic więc dziwnego, że wiele osób w tym okresie popada w niedobór tej witaminy – często nawet nie zdając sobie z tego sprawy.
Niedobór witaminy D może objawiać się na wiele różnych sposobów: możesz częściej chorować na przeziębienia, być rozdrażniony, niespokojny lub cierpieć na wypadanie włosów. Objawami mogą być również osłabienie mięśni, bóle kości lub zwiększone ryzyko nadciśnienia i cukrzycy.
Jak powszechny jest ten problem, pokazuje badanie BIOGENA Good Health Study: aż 91% uczestników badania krwi przeprowadzonego wiosną nie miało optymalnego poziomu witaminy D, a prawie połowa z nich miała jej poważny niedobór. (Wäger et al. 2022, niepublikowane)
Co więcej, zbyt niski poziom witaminy D ma swoje konsekwencje. Badania pokazują, że jej niedobór jesienią i zimą znacznie zwiększa podatność na infekcje górnych dróg oddechowych. Również liczba dni chorobowych pracowników jest powiązana z niedoborem lub nieoptymalnym poziomem tej witaminy. (Sinnißbichler & Viebahn 2011, niepublikowane)
Aby dobrze przetrwać sezon przeziębień i grypy, najpóźniej w okresie niskiego nasłonecznienia należy uwzględnić w swoim planie wysokiej jakości preparat witaminy D.
Suplementacja witaminy D: czy istnieje specjalna dawka dla układu odpornościowego?
Według Niemieckiego Towarzystwa Żywieniowego zalecana dzienna dawka witaminy D dla dzieci, młodzieży i dorosłych wynosi 20 µg lub 800 j.m. – dotyczy to również wzmacniania odporności. Ponieważ jednak wiele osób od dawna cierpi na niedobór tej witaminy, wyższe dawki witaminy D również mają korzystny wpływ na zdrowie – jednak idealnie powinny one być dostosowane do wyników badań krwi. Bezpieczna maksymalna dzienna dawka wynosi 100 µg lub 4000 j.m.
Podsumowanie: wzmacnianie odporności za pomocą witaminy D
Czasami to właśnie rzeczy niewidoczne mają największy wpływ na twoje samopoczucie – na przykład witamina D. Działa ona w sposób niezauważalny, wspierając układ odpornościowy na wielu poziomach, a jej poziom spada właśnie wtedy, gdy jest najbardziej potrzebna. Zamiast więc liczyć tylko na promienie słoneczne, warto świadomie zadbać o jej odpowiednią podaż. Bo kto dostarcza organizmowi to, czego potrzebuje, tworzy najlepszą podstawę dla silnej odporności – przez cały rok.
Często zadawane pytania dotyczące witaminy D dla układu odpornościowego
Tak, witamina D może wzmacniać układ odpornościowy. Odgrywa ona ważną rolę w regulacji odpowiedzi immunologicznej i wspomaga aktywność komórek odpornościowych, które są niezbędne do zwalczania patogenów. Odpowiedni poziom witaminy D może również przyczynić się do zmniejszenia ryzyka infekcji, przeziębień lub grypy.
Tak, istnieją dowody na to, że witamina D może zapobiegać przeziębieniom. Dobry poziom witaminy D jest ogólnie ważny dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego.
Tak, witamina D może wspomagać leczenie przeziębienia, wzmacniając układ odpornościowy i zmniejszając podatność na infekcje dróg oddechowych.
Witamina D wspomaga prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego – i to w całkowicie naturalny sposób. Szczególnie w porze roku, kiedy jest mało światła, odpowiednia podaż witaminy D może pomóc w utrzymaniu równowagi twojego układu odpornościowego.
Źródła:
Aranow C. Vitamin D and the immune system. J Investig Med. 2011 Aug;59(6):881-6. doi: 10.2310/JIM.0b013e31821b8755. PMID: 21527855; PMCID: PMC3166406. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21527855/
Sîrbe C, Rednic S, Grama A, Pop TL. An Update on the Effects of Vitamin D on the Immune System and Autoimmune Diseases. Int J Mol Sci. 2022 Aug 29;23(17):9784. doi: 10.3390/ijms23179784. PMID: 36077185; PMCID: PMC9456003. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36077185/
Carlberg C, Raczyk M, Zawrotna N. Vitamin D: A master example of nutrigenomics. Redox Biol. 2023 Jun;62:102695. doi: 10.1016/j.redox.2023.102695. Epub 2023 Apr 5. PMID: 37043983; PMCID: PMC10119805. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37043983/
Mora JR, Iwata M, von Andrian UH. Vitamin effects on the immune system: vitamins A and D take centre stage. Nat Rev Immunol. 2008 Sep;8(9):685-98. doi: 10.1038/nri2378. PMID: 19172691; PMCID: PMC2906676. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19172691/
Martens PJ, Gysemans C, Verstuyf A, Mathieu AC. Vitamin D's Effect on Immune Function. Nutrients. 2020 Apr 28;12(5):1248. doi: 10.3390/nu12051248. PMID: 32353972; PMCID: PMC7281985. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32353972/
Charoenngam N, Holick MF. Immunologic Effects of Vitamin D on Human Health and Disease. Nutrients. 2020 Jul 15;12(7):2097. doi: 10.3390/nu12072097. PMID: 32679784; PMCID: PMC7400911. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32679784/