W ciągu dnia serce bije 100 000 razy, a w ciągu całego życia człowieka – trzy miliardy razy. Nasze serce bije nieprzerwanie i z „naciskiem” pompuje całą krew przez układ naczyniowy o długości około 96 000 kilometrów. Jest to więc idealny obieg regulacyjny, w którym jednak wraz z wiekiem ciśnienie może wzrastać. Nadciśnienie tętnicze (wysokie ciśnienie krwi) nie powoduje bólu i często przez długi czas nie wywołuje żadnych dolegliwości. Dlatego niestety to ciche zagrożenie jest często rozpoznawane bardzo późno. Ale od kiedy ciśnienie krwi jest zbyt wysokie? I co można z tym zrobić?
Lekarze określają ciśnienie krwi jako ciśnienie wywierane przez krew na ściany naczyń krwionośnych. Z każdym uderzeniem serca w układzie tętniczym powstaje fala ciśnienia, która opada, gdy krew dotrze do narządów. Najwyższy poziom ciśnienia krwi osiąga się podczas maksymalnego skurczu serca (kurczania się). Wartość tę określa się również jako górne lub skurczowe ciśnienie krwi. Następnie mięsień sercowy rozluźnia się i nowa krew napływa do komór serca. Podczas tej fazy rozkurczu ciśnienie krwi spada do najniższego poziomu. Mówi się wtedy o dolnym lub rozkurczowym ciśnieniu krwi.
Pewne wahania ciśnienia krwi w ciągu dnia lub związane z emocjami lub aktywnością są całkowicie normalne. Jeśli jednak ciśnienie krwi jest stale podwyższone, mówi się o nadciśnieniu tętniczym, które w języku potocznym nazywane jest wysokim ciśnieniem krwi.
Osoby, które chcą samodzielnie kontrolować swoje ciśnienie krwi, mogą uzupełnić pomiary wykonywane przez lekarza regularnymi pomiarami w domu. Pomiary ciśnienia krwi dają wartość górną (skurczową) i dolną (rozkurczową), które są podawane w milimetrach słupa rtęci (mmHg). Optymalne ciśnienie krwi u osób dorosłych wynosi poniżej 120/80 mmHg. Wartości powyżej 140/90 mmHg są klasyfikowane jako nadciśnienie. Przegląd wyników pomiarów znajduje się w tabeli 1.
Przy wyborze urządzenia pomiarowego należy sięgnąć po półautomatyczne lub w pełni automatyczne ciśnieniomierze, które zazwyczaj zakłada się na ramię lub nadgarstek. Przed regularnym stosowaniem należy zapoznać się z instrukcją obsługi i w razie potrzeby przeprowadzić pomiar próbny z lekarzem lub innym pracownikiem służby zdrowia.
| Skurczowe (mmHg) | Rozkurczowe (mmHg) | ||
| Optymalne | 120 | i |
80 |
| Prawidłowe | 120-129 | lub/i | 80-84 |
| Wysokie prawidłowe | 130-139 | lub/i | 85-89 |
| Nadciśnienie stopnia 1 | 140-159 | lub/i | 90-99 |
|
Nadciśnienie stopnia 2 |
160-179 | lub/i | 100-109 |
| Nadciśnienie stopnia 3 | ≥180 | lub/i | ≥110 |
| Izolowane nadciśnienie skurczowe | 140 | i | >90 |
Tabela 1: Definicja i klasyfikacja wartości ciśnienia tętniczego podczas pomiaru lekarskiego
Pomiar ciśnienia krwi w domu ma pewne zalety: wiadomo, że wyniki pomiaru ciśnienia krwi mogą być zmieniane przez personel medyczny. Nie ma to nic wspólnego z błędnym pomiarem. Jeśli wyniki pomiaru ciśnienia krwi w domu i w gabinecie lekarskim są zawsze różne, a dokładniej, wyniki uzyskane u lekarza są zawsze gorsze od tych uzyskanych w domu, mówi się o syndromie białego fartucha. Opisuje to strach, złe samopoczucie lub stres, które odczuwa dana osoba w kontakcie z personelem medycznym „noszącym białe fartuchy”. Dlatego też (prawidłowo wykonane) wyniki pomiarów własnych są często bardziej miarodajne.
Wartości ciśnienia krwi uznawane za prawidłowe nie są niezmienne, ale zmieniają się w ciągu życia. Wartości prawidłowe dla dzieci są znacznie niższe niż dla dorosłych i zależą w dużej mierze od wieku, wzrostu i masy ciała.
Codziennie zbyt wysokie ciśnienie w układzie krążenia – w dłuższej perspektywie obciąża to serce i inne ważne narządy. Naczynia krwionośne przedwcześnie się zwapniają. Dlatego nadciśnienie tętnicze jest jedną z głównych przyczyn chorób układu krążenia. Może ono również wpływać na nerki i oczy. Problem nadciśnienia polega na tym, że osoby nim dotknięte przez długi czas czują się dobrze. Co więcej, czują się tak, jakby mogli wyrywać drzewa z korzeniami – dlatego nadciśnienie tętnicze często wykrywa się raczej przypadkowo, niezależnie od wieku.
Dobra wiadomość jest taka, że nadciśnieniu można aktywnie zapobiegać, decydując się na zdrowy tryb życia: obejmuje to dietę roślinną korzystną dla serca, rezygnację z używek, takich jak alkohol i nikotyna, aktywność fizyczną (najlepiej kilka razy w tygodniu sport wytrzymałościowy) oraz zrzucenie zbędnych kilogramów. Ostatni punkt ma wpływ nie tylko na samopoczucie – każde 10 kilogramów utraconej wagi obniża ciśnienie krwi o około 8/8 mmHg. I last but not least, można również skorzystać z pomocnego wsparcia w postaci mikroelementów.
Utrata nadwagi jest jedną z najskuteczniejszych metod obniżenia ciśnienia krwi. Utrata kilogramów korzystnie wpływa nie tylko na samopoczucie, ale także na ciśnienie krwi.
Zbilansowana i urozmaicona dieta ma pozytywny wpływ na zdrowie i układ sercowo-naczyniowy.
Mężczyźni powinni spożywać mniej niż 20 g alkoholu (1/2 litra piwa lub ¼ litra wina) dziennie, kobiety maksymalnie 10 g. W przypadku znacznie podwyższonego ciśnienia krwi należy całkowicie zrezygnować z alkoholu.
Odpowiednio dobrane połączenie treningu wytrzymałościowego i siłowego może obniżyć ciśnienie skurczowe i rozkurczowe. Jednocześnie regularna aktywność fizyczna poprawia samopoczucie.
U osób wrażliwych na sól spożycie maksymalnie 6 g soli dziennie prowadzi do obniżenia ciśnienia skurczowego o 6 mmHg, a rozkurczowego o 4 mmHg.
Zafunduj sobie codzienną porcję odpoczynku, zasługujesz na to! Odpoczynek i relaks obniżają również ciśnienie krwi.
Terapia IHHT może poprawić funkcjonowanie naczyń krwionośnych i obniżyć ciśnienie krwi poprzez stymulację tworzenia nowych naczyń krwionośnych i optymalizację funkcjonowania istniejących naczyń. Te pozytywne efekty wynikają z powtarzających się zmian hipoksji i hiperoksji, które stymulują organizm do dostosowania się do różnych poziomów tlenu, co może poprawić krążenie krwi i regulować ciśnienie krwi.
Osoby, które chcą w sposób ukierunkowany wspomagać ciśnienie krwi i układ naczyniowy, mogą odnieść korzyści ze spożywania określonych składników odżywczych. Należą do nich minerały, takie jak potas i magnez oraz kwasy tłuszczowe omega-3 lub określone fitonutrienty takie jak likopen.
Także wybrane środki domowe mogą mieć łagodzący wpływ na ciśnienie krwi. Do takich naturalnych środków pomocniczych należą na przykład herbata z hibiskusa i kwiatów arniki, ale także ekstrakt z czosnku i krople z głogu mogą pomóc w „obniżeniu ciśnienia”.
Zimne dłonie, zawroty głowy, osłabienie. Chociaż krew pulsuje w naszych żyłach, zbyt niskie ciśnienie krwi (hipotonia) może być odczuwalne na zewnątrz. Jednak nie wszyscy „hipotonicy” cierpią z tego powodu. Wielu z nich żyje bez żadnych dolegliwości.
Czy wiesz, że...
„Niskie ciśnienie krwi sprawia, że życie jest trudne, a wysokie ciśnienie krwi sprawia, że śmierć jest łagodna”. W rzeczywistości to powiedzenie ludowe zawiera ziarno prawdy. Chociaż dla osób dotkniętych tym schorzeniem ciągłe spadki ciśnienia krwi mogą być uciążliwe, hipotonia sama w sobie nie jest chorobą. Jest wręcz przeciwnie! Niskie ciśnienie tętnicze jest uważane za szczególnie korzystne dla naszego układu krążenia i sprawia, że starzeje się on znacznie wolniej niż w przypadku nadciśnienia.
Ale od kiedy nasze ciśnienie krwi jest (zbyt) niskie? Ogólnie rzecz biorąc, lekarze mówią o niedociśnieniu przy wartościach poniżej 100/60 mmHg u kobiet i 110/60 mmHg u mężczyzn. Przyczyny mogą być różne. Niedociśnienie może być dziedziczne, może pojawić się w czasie ciąży lub w wyniku przyjmowania niektórych leków.
Niskie ciśnienie krwi może być jednak również objawem choroby (np. tarczycy, serca, żył), dlatego niedociśnienie powinno zostać zbadane przez lekarza, aby nie przeoczyć nic poważnego. W szczególności w przypadku poważnych objawów, takich jak zawroty głowy, widzenie gwiazdek i szumy w uszach, należy zasięgnąć porady lekarza, ponieważ w najgorszym przypadku osoba dotknięta tym schorzeniem może stracić przytomność i znaleźć się w nieprzyjemnej, a nawet zagrażającej życiu sytuacji. Dobra wiadomość dla mimowolnych „gwiazdorów”: nasz układ krążenia można trenować jak mięśnie i ożywić za pomocą prostych sztuczek.
Chcesz dowiedzieć się więcej o preparatach odżywczych dla Twojego pulsującego „układu sercowo-naczyniowego”? Być może poniższe informacje trafią prosto do Twojego serca:
Referencje
Neter, J. E. et al. 2003. Influence of weight reduction on blood pressure: a meta-analysis of randomized controlled trials. Hypertension. 42(5):878–84.
Stone, M. S. et al. 2016. Potassium Intake, Bioavailability, Hypertension, and Glucose Control. Nutrients. (8)7:444.
Capuccio, F. P., MacGregor, G. A. 1991. Does potassium supplementation lower blood pressure? A meta-analysis of published trials. J Hypertens. 9(5):465–73.
Kupetsky-Rincon, E. A., Uitto, J. 2012. Magnesium: Novel Applications in Cardiovascular Disease – A Review of the Literature. Ann Nutr Metab. 61(2):102–10.
Robinson, J. G., Stone, N. J. 2006. Antiatherosclerotic and antithrombotic effects of omega-3-fatty acids. Am J Cardiol. 98(4A):39i–49i.
Peng, X. et al. 2014. Effect of green tea consumption on blood pressure: a meta-analysis of 13 randomized controlled trials. Sci Rep. 4:6251.
Mozos, I. et al. 2018. Lycopene and Vascular Health. Front Pharmacol. 9:521.
Gouvea, S. A. et al. 2004. Activity of angiotensin-converting enzyme after treatment with L-arginine in renovascular hypertension. Clin Exp Hypertens. 26(6):569–79.
Menzel, D. et al. 2016. L-Arginine and B vitamins improve endothelial function in subjects with mild to moderate blood pressure elevation. Eur J Nutr. 57(2):557–68.
Appel, L. J. et al. 1997. A clinical trial of the effects of dietary patterns on blood pressure. DASH Collaborative Research Group. N Engl J Med. 336(16):1117–24.
Husain, K. et al. 2014. Alcohol-induced hypertension: Mechanism and prevention. World J Cardiol. 6(5):245–52.
Deutsche Gesellschaft für Ernährung (DGE). www.dge.de.
Hedge, S. M., Solomon, S. D. 2015. Influence of Physical Activity on Hypertension and Cardiac Structure and Function. Curr Hypertens Rep. 17(10):77.
Grillo, A. et al. 2019. Sodium intake and hypertension. Nutrients. 11(9):1970.
Rainforth, M. V. et al. 2007. Stress reduction programs in patients with elavated blood pressure: a systematic review and meta-analysis. Curr Hypertens Rep. 9(6):520–8.
Virdis, A. et al. 2010. Cigarette smoking and hypertension. Curr Pharm Des. 16(23):2518–25.
National Institute of Health (NIH) DASH Eating Plan. https://www.nhlbi.nih.gov/health-topics/dash-eating-plan.
Svetkey, L. P. et al. 1999. The DASH Diet, Sodium Intake and Blood Pressure Trial (DASH-sodium): rationale and design. DASH-Sodium Collaborative Research Group. J Am Diet Assoc. 99(8 Suppl):S96–104.
Azadbakht, L. et al. 2011. Effects of the Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH) eating plan on cardiovascular risks among type 2 diabetic patients: a randomized crossover clinical trial. Diabetes Care. 34(1):55–7.
Watschinger, B. 2013. Klassifikation, Diagnostik und Therapie der arteriellen Hypertonie 2013: Empfehlungen der Österreichischen Gesellschaft für Hypertensiologie (ÖGH). J Hyperton. 17(3):99–108
Ehret, G. B. et al. 2016. The genetics of blood pressure regulation and its target organs from association studies in 342,415 individuals. Nat Genet. 48(10):1171–84.
